Mediawijsheid Competentiemodel
Mediawijsheid: definitie in 10 competenties
Wat is mediawijsheid nu precies? De Raad voor Cultuur introduceerde het begrip in 2005 als: ’… het geheel van kennis, vaardigheden en mentaliteit waarmee burgers zich bewust, kritisch en actief kunnen bewegen in een complexe, veranderlijke en fundamenteel gemedialiseerde wereld’. Deze beschrijving wordt door velen gezien als zeer accuraat, maar ook lastig om in de praktijk mee te werken. Want als je niet goed weet waar mediawijsheid precies voor staat, hoe kun je er dan onderzoek naar doen, lesmateriaal voor ontwikkelen, laat staan het meten? Om deze vragen te beantwoorden heeft Mediawijzer.net het Mediawijsheid Competentiemodel ontwikkeld op basis van 10 competenties.
Het model bestaat uit 4 hoofdgroepen waarbinnen in totaal 10 competenties worden beschreven. Van elke competenties is een verdeling in 5 niveaus gemaakt. Er is ook een Engelstalige versie beschikbaar.
Mediawijsheid: actief en bewust deelnemen aan de mediasamenleving
In het model is de definitie van mediawijsheid kernachtig verwoord: ‘Mediawijsheid = de verzameling competenties die je nodig hebt om actief en bewust deel te kunnen nemen aan de mediasamenleving.’ Het model is ontwikkeld op basis van de inzichten en ervaringen van een aantal experts die midden in de mediawijsheidpraktijk staan. Op 15 november 2012 is het competentiemodel gepubliceerd op Dé Onderwijsdagen en op de Media and Learning Conference in Brussel. Het is bedoeld als handvat bij:
- de ontwikkeling van mediawijsheidproducten en -diensten
- het inzichtelijk maken van het aanbod
- de vormgeving van (eenvoudige) meetinstrumenten
Uitwerkingen van het competentiemodel
In 2013 is het model verder uitgewerkt naar competentieniveaus voor kinderen in het po. Er zijn niveaus en taken omschreven voor kinderen in groep 1/2; in groep 3/4; in groep 5/6 en voor groep 7/8. Daarnaast zijn competentieniveaus beschreven voor PO-leerkrachten en PABO-studenten. Deze omschrijving is ook bruikbaar voor docenten in het VO.
Er zullen mogelijk nog meer competentieniveaus worden uitgewerkt voor bepaalde doelgroepen. Zoals bibliotheekmedewerkers en vakdocenten, maar ook ouders en senioren.
Competentiemodel downloaden
Bij het competentiemodel horen de volgende bestanden:
Specifieke Competentieniveaus:
Engelstalige versies:
Don Zuiderman, docent ICT & Onderwijs op de Hogeschool Utrecht, heeft deze kennisclip gemaakt waarin hij het Mediawijsheid Competentiemodel uitlegt.
Interessante onderzoeken in relatie tot de mediawijsheidcompetenties:
- Kennispositie van Mediawijsheid Competenties: inventarisatie onderzoek 2005 – heden (mei 2013)
Dialogic en NextValue hebben in opdracht van Mediawijzer.net geïnventariseerd welke Nederlandse onderzoekspublicaties sinds 2005 aandacht schenken aan mediawijsheidcompetenties. Het doel van de inventarisatie is om enerzijds te komen tot een overzicht van blinde vlekken op onderzoeksgebied. Anderzijds draait het om duiding van beschikbare kennis op dit gebied. Op basis van de inventarisatie werd een aantal conclusies getrokken en aanbevelingen gedaan.
» Download hier het onderzoek Kennispositie van Mediawijsheid Competenties: inventarisatie onderzoek 2005 – heden.
- Mediawijsheid in het primair onderwijs: achtergrond en percepties (mei 2013)
ITS Radboud Universiteit heeft in het teken van de Mediawijzer.net Stimuleringsregeling 2013 op basis van onderzoek een theoretisch kader opgesteld. Dit kader moet ervoor zorgen dat bij de 3 onderwerpen van Stimuleringsregeling 2013 dezelfde kennisbasis wordt gehanteerd.
» Download hier het rapport Mediawijsheid in het Primair Onderwijs; achtergrond en percepties.
- Mediawijsheid in het voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs: achtergronden en percepties (oktober 2014)
ITS Radboud Universiteit heeft in het teken van de Mediawijzer.net Stimuleringsregeling 2014 op basis van onderzoek een theoretisch kader opgesteld. Hoe denken docenten in het vo en mbo over mediawijsheid, over welke competenties beschikken zij en hun leerlingen en wat zegt de literatuur hierover?
» Download hier het rapport Mediawijsheid in het voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs: achtergronden en percepties
Ontstaansgeschiedenis van het competentiemodel
In 2011 heeft een projectgroep de uitdaging opgepakt om antwoord te geven op de vraag ‘Wat is mediawijsheid en op welke wijze kan gemeten worden hoe mediawijs iemand is?’. De projectgroep heeft het startdocument ‘Meten van Mediawijsheid’ opgeleverd. Deze projectgroep heeft, onder leiding van EYE Filminstituut, baanbrekend werk verricht om mediawijsheid meetbaar te maken. Met het huidige competentiemodel is een verdere versimpeling van de definitie aangebracht tot een model bestaande uit 10 competenties die elk zijn uitgewerkt in 5 algemene niveaus.