“Vroeger gingen we iedere week naar de videotheek, nam ik hitjes op van de Top 40 met cassettebandjes, leende ik boeken van de bieb en pakte ik de mobiel van mijn moeder om meisjes te sms’en. Vroeger speelden mijn broertje en ik Super Mario zonder dat we hoefden bij te betalen en was chatten onschuldig. Tegenwoordig ben ik verslaafd aan digitale technologie en word ik constant in de gaten gehouden. Digitale technologie grijpt veel dieper in op mijn leven – en op dat van mensen die ik liefheb – dan ik zou willen.”

Daarom schreef Sidney Vollmer een vuistdik boek over de zoektocht naar balans in digitale tijden. De mediawetenschapper bespreekt in On/off zijn eigen worsteling met digitale verlokkingen. Van de videobanden, msn-chats en Nintendo 8-bit uit zijn jeugd tot algoritmes, big data en het nepnieuws van nu. Het is een openhartig verhaal. Het zoeken naar meer balans in digitale tijden. Want de hoeveelheid digitale technologie groeit onstuimig en maakt ons leven aangenamer. Maar steeds meer mensen krijgen door dat we daar een flinke prijs voor betalen. Maar welke prijs dat precies is, weet bijna niemand.

On/off is een goed boek voor iedereen die wil weten of we te afhankelijk zijn geworden van de digitale technologie. Hoe kunnen we daar nog iets aan doen, zonder dat we meteen te abrupt afscheid hoeven te nemen van al het goede dat het ons ook brengt?

Slechts een boek

De inleiding van On/off leest als een fijne roman. Vollmers schrijfstijl prikkelt de nieuwsgierigheid van de lezer. De schrijver belooft ons een gewoon boek. Er verschijnt geen app van dit boek en zelfs geen e-book. Er vragen geen notificaties om onze aandacht. Geen updates, shares, likes, ratings of favs. Je hoeft ook geen sterren toe te kennen. Niets van wat de lezer met de tekst doet, wordt geregistreerd (met uitzondering van deze recensie). Zoals de schrijver zelf zegt: “Het is slechts een boek. Een gesprek. Ergens op een grote kei, in een ongelooflijk mooie kloof.”

Generatiekloof

Daarmee heeft Vollmer wel letterlijk een punt, want hij voert het gesprek met ons en houdt daarbij rekening met de enorme generatiekloof van het moment. Van Magneetspoelen (hoofdstuk 1 – Deel 1 OFF) naar Digitalisme (hoofdstuk 1 – deel 2 ON). De auteur heeft het boek namelijk in twee delen geschreven: OFF/ON.

De schrijfstijl van Vollmer is prettig. Spitsvondig, humoristisch en hij trekt in zijn verhaal vaak de vergelijking met zijn jeugd. ‘Wat YouTubers nu doen met muziek van hun lievelingsartiesten, doe ik in mijn jeugd met cd’s. Ik onttrek de ruwe data van cd-roms of audio-cd’s door een softwareprogramma alle binaire informatie – alle nulletjes en enen – van de schrijf te laten kopiëren, waarna ik het grote, ruwe databestand met behulp van diezelfde rip-software converteer naar handzamer formaten, zoals mp3-bestanden.’

Maar hoe plezierig de schrijfstijl van Vollmer ook is en hoe snel je als lezer in dit boek getrokken wordt, de zwaardere onderwerpen zoals de klimaatverandering worden niet geschuwd. Hij is van mening dat we als samenleving moeten nadenken over moraal, over ethiek in de technostaat.

Smartphoneloze uren

Vollmer geeft zijn lezer een aantal praktische, analoge tips om te overleven in digitale tijden. Zoals: spreek met jezelf en je gezin twee smartphoneloze uren af. Of: ga eens op pad zonder smartphone. Als je de weg niet kunt vinden, kun je een vreemde om hulp vragen. Je geheugen, je sociale vaardigheden, je ruimtelijk inzicht, je mentale weerbaarheid en je vertrouwen in anderen worden zo versterkt. “Aandacht wordt de nieuwe luxe.”

Dus

On/Off is niet alleen een leerzaam, maar ook een vermakelijk boek. Ik heb tijdens het lezen geregeld ‘een feest van herkenning’ ervaren. Zelf kom ik nog uit het tijdperk dat ik mijn vriendje niet eens kon sms’en met de telefoon van mijn moeder, maar ik moest in de woonkamer bellen terwijl de hele familie kon meegenieten van mijn gesprek. En met een beetje pech kreeg ik dan eerst ook nog zijn vader aan de telefoon. Tijden veranderen. En volgens Vollmer kunnen we onszelf wel degelijk een meer evenwichtige verhouding ten opzichte van digitale technologie aanleren. Ook met die ellendige smartphone, die menig sociaal moment verstoort met zijn moeilijk weerstaanbare lokroep. Dit boek geeft je een kijkje achter de schermen van je smartphone en daarnaast hele handige tips om wat meer balans te vinden in digitale tijden.

Mediawijzer.net vroeg de uitgever om een recensie-exemplaar van dit boek en vroeg blogger Aefke om het boek te recenseren. Bloggers delen hierbij hun eigen mening. Mediawijzer.net maakt altijd zelf de beslissing om een gekregen product wel of niet te (laten) recenseren en ontvangt hiervoor geen vergoeding.