Videobloggen – vloggen – op YouTube is megapopulair. Een aantal Nederlandse jongeren is vandaag de dag met hun dagelijkse of wekelijkse vlog zelfs zo succesvol dat ze daarmee een dikke boterham verdienen. Sommigen geven hun school, studie of werk op en concentreren zich volledig op het plaatsen van filmpjes van zichzelf op internet. De winst: roem, aandacht, geld. Het verlies: als je niet uitkijkt, jezelf.

Shinewereld: over de glamour én de downside van vloggen op YouTube

De documentaire ShineWereld duikt in de wondere wereld van YouTube-sterren en toont de glamour en de schaduwzijden. ShineWereld werd op donderdag 25 juni om 21:05 uur uitgezonden bij BNN op NPO 3.

De film gaat als educatieproject in het najaar langs middelbare scholen waar leerlingen in discussie kunnen met de hoofdpersonen uit de film.

Documentaire als discussiestarter

Internet is een heel direct medium en vooral jongeren reageren heel primair op wat ze zien. ‘Volgers’ worden steeds mondiger en soms ook gemener. Dat merkt ook Vera Camilla die met haar beautyvlog soms tijden bezig is om haatreacties te verwijderen van groepen meisjes. Ze vertelt dit in de film aan haar therapeut die haar uitlegt dat dit hele primaire reacties zijn van jongeren die niet beseffen dat er aan de andere kant ook een mens zit. Maar Vera Camilla komt dit soort reacties ook af en toe op straat tegen en dan komt het wel heel dichtbij.

Ook hebben de vloggers niet altijd een goed beeld over de mogelijke gevolgen voor hun eigen leven wanneer ze een kanaal starten en video’s over zichzelf uploaden. Voor bijvoorbeeld Dionne liep de druk zodanig op, dat ze ermee ophield: “Er werd mij verweten dat ik nep was en een rol speelde. En eigenlijk was dat ook zo. Ik werd zo hard aangepakt en tegelijkertijd was de druk zo hoog om meer filmpjes te plaatsen, dat het me tegenstond. Ik zag dat ik een personage was geworden dat ik helemaal niet was.”

Het educatieproject biedt de mogelijkheid om de psychische en sociale kanten van dit fenomeen bespreekbaar te maken en biedt vele discussiepunten om de leeftijdsgroep van 12 tot 16 jaar mediawijsheid bij te brengen. Het is vanuit het perspectief van jongeren zelf gefilmd zonder tussenkomst van volwassenen als deskundigen.

Toelichting documentaire

In de documentaire worden enkele bekende YouTubers over een periode van bijna twee jaar gevolgd in hun ontwikkeling. De film begint met een scène waarbij de vloggers tijdens een YouTube-bijeenkomst in Houten worden bedolven onder hun fans. De hoofdpersonen staan er zelf ook van te kijken, zo groots hadden ze het nog niet eerder meegemaakt.

Verder toont de film hoe de jongeren zijn begonnen en hoe hun leven uiteindelijk volledig wordt beheerst door YouTube. Ze zeggen hun baan en school ervoor op. “It’s a way of life, we staan ermee op en gaan ermee naar bed”, aldus David. Hij heeft meer dan een half miljoen volgers op zijn kanaal DusDavidGames.

Bardo van BanjoMovies vertelt dat zijn vader YouTube beschrijft als “de grootste ziekte die ik kon krijgen”. “Upload depression”, noemt Kelvin Boerma (Cinemates) het in de film. Nadat je een video hebt geüpload, beheerst het je leven omdat je iedere tien minuten de reacties van je volgers checkt.

Misschien is de aantrekkingskracht voor de YouTubers de mogelijkheid om zelf een ‘tweede leven’ te hebben, waarin je jezelf precies zo kunt laten zien als je wilt dat men je ziet. Ook als dat niet per se strookt met de werkelijkheid. De zelfmoord van vlogger Djermaine kwam voor de andere vloggers dan ook volledig onverwacht. Jermaine had precies dertig dagen voordat hij zichzelf voor de trein wierp, een videoclip gemaakt samen met collega-vloggers over een meisje dat zelfmoord gaat plegen door voor de trein te springen. Zijn collega-vloggers dachten dat hij juist heel gelukkig was met YouTube, omdat hij daar veel erkenning kreeg en het vaak gebruikte als een uitlaatklep. Helaas liet hij nooit wat blijken van zijn depressiviteit.

Meer weten over het educatieproject?

Maar wat is nou het geheim achter de succesvolle Youtubers? Ze zijn gewoon en bereikbaar. Ze worden als het ware je vrienden en er is een interactie. De documentaire is daarom ook gemaakt vanuit de visie van de YouTubers zelf. Gericht op en zeer herkenbaar voor een jong publiek.

In het najaar start het educatieproject met als onderdeel de documentaire. Heb je hier interesse in? Neem dan contact met ons op via [email protected].

Een voorproefje van de documentaire is te zien op docu.bnn.nl. De uitzending van ‘Shinewereld: over de glamour én de downside van vloggen op YouTube’ was te zien op 25 juni om 21:05 uur op NPO 3. De film is tijdelijk terug te kijken via uitzending gemist.

Lees ook:
» Vloggers als voorbeeld van jongeren: #Knolpower
» #leukgenoeg: je bent meer dan de berichten die je post