Videomateriaal mediawijsheid voor middelbare school (vo)

Berichtgeving kan grote invloed hebben op de manier waarop wij – het publiek – een onderwerp beoordelen. De NTR bewerkte enkele afleveringen uit de TV-serie Medialogica tot een reeks filmpjes ‘Medialogica in de klas’. Het resultaat is een prachtige verzameling professionele filmpjes die op de middelbare school kunnen worden gebruikt. Hoogwaardig educatief materiaal om met leerlingen in discussie te gaan over mediawijsheid en (de werking van) media.

Programmamaker Selli Altunterim bewerkt samen met zijn collega’s kwalitatief hoogstaande programma’s van Nederlandse bodem – zoals Nieuwsuur, Andere Tijden, Metropolis en 3 op reis – voor het voortgezet onderwijs. Het worden items van ongeveer 8 minuten, inclusief een lesbrief. Ze zijn gratis beschikbaar via schooltv.nl.

Selli: “Jongeren willen serieus genomen worden, ze hebben behoefte aan goede content, niet te grappig of te flauw. De onderwerpen uit deze filmpjes zijn actueel en zetten hen aan het denken. In combinatie met beeld heb je dan goed lesmateriaal. Mooie beelden, professionele reportages. Dat is een groot verschil met materiaal op YouTube. Bovendien zijn de presentatoren al bekend bij jongeren, dat spreekt ze aan. Zo hebben we 3 op reis bewerkt tot 20 landendossiers. Prachtig digitaal lesmateriaal voor aardrijkskunde, aansluitend op het curriculum.”

“Bijna alle docenten uit het middelbaar onderwijs gebruiken video. Uit onderzoek blijkt dat ze eerst op YouTube kijken, en daarna op SchoolTV.”

Selli en zijn collega’s van de NTR zochten contact met andere publieke omroepen. “Als publieke omroep hebben we een educatieve taak. Programmamakers bleken dan ook graag te willen meewerken. Ze zijn maatschappelijk erg betrokken en willen hun materiaal graag opnieuw delen. Zonde om het in ’t archief te laten verdwijnen.”

“Het materiaal is van hoge kwaliteit, gratis beschikbaar én het zijn onderwerpen die aansluiten op het curriculum.”

Medialogica in de klas

Ook Argos TV, maker van Medialogica, wilde graag meewerken. In de TV-serie Medialogica worden schokkende gebeurtenissen in het nieuws onder de loep genomen en gekeken hoe de werkelijkheid verdrongen kan worden door beelden. Soms met een nieuwe werkelijkheid tot gevolg. Zijn media eigenlijk wel betrouwbaar? Welke mechanismen zijn er aan het werk? En in hoeverre dragen media en journalisten hieraan bij?

Een van de video’s gaat over Project X. In 2012 was een onschuldige oproep op Facebook de aanleiding voor een totaal uit de hand gelopen verjaardagsfeestje in het dorp Haren en de daaropvolgende rellen.

De originele aflevering van medialogica Project X duurt 35 minuten. De bewerkte video voor in de klas duurt 8 minuten. Aan de hand van het filmpje en de bijbehorende vragen, gaan leerlingen in op de vraag wie het meest heeft bijgedragen aan de escalatie: het meisje dat per ongeluk duizenden gasten uitnodigde, de sociale media, de gebruikers van Facebook, de overheid of waren het de traditionele media en journalisten die er over rapporteerden?

Helaas is het momenteel nog niet mogelijk om filmpjes van NTR te embedden, hier vind je alle filmpjes van Medialogica in de klas

Meer mediawijsheid: sexting, technostress en persvrijheid in China

Niet alleen Medialogica in de klas behandelt onderwerpen die te maken hebben met media en mediawijsheid. Ook een aflevering van Nieuwsuur over sexting kan prima worden ingezet bij een klassikale discussie. In deze aflevering stuurt een meisje een naaktfoto van zichzelf naar haar vriendje via sociale media terwijl ze dat eigenlijk niet wil. Aan de leerlingen wordt gevraagd na te denken over waarom ze dit uiteindelijk toch doet. Of welk advies ze hun jongere broer of zus zouden geven als die uit de kleren wil gaan voor de webcam. Deze video past zowel bij mediawijsheid (meestal opgenomen in het vak maatschappijleer), als bij een project rondom seksuele voorlichting (biologie).

“De serie ‘… in de klas’ zet jongeren aan het denken. Onder andere over mediawijsheid.”

In een andere aflevering van Nieuwsuur wordt ingegaan op persvrijheid in China, waar journalisten, vloggers en bloggers hardhandig de mond wordt gesnoerd. Waarom vinden wij vrijheid van meningsuiting eigenlijk zo belangrijk? En welke invloed heeft censuur op beeldvorming in de media? Ook interessant is de aflevering van De Kennis van Nu waarin de hoeveelheid informatie die dagelijks ons brein overlaadt nader wordt bekeken. Wat doet dit met ons? Er waarom moeten we reageren?

Ook geschikt voor maatschappijleer, aardrijkskunde, geschiedenis, scheikunde en economie

De filmpjes van Nieuwsuur in de klas en Andere Tijden in de klas zijn erg populair. Selli: “Momenteel zien we het IS-filmpje op basis van een uitzending van Nieuwsuur goed bekeken wordt. Dat is een actueel thema. Islamitische Staat is in korte tijd uitgegroeid tot een van de grootste terreurgroepen ter wereld. Hoe en wanneer is IS ontstaan en hoe heeft deze beweging zo groot kunnen worden?”

Voor bijna alle vakken is op deze manier passend digitaal videomateriaal te vinden. Zo is een interview met de Engelse zakenman Richard Branson (College Tour) zeer geschikt voor het vak economie, net als diverse afleveringen van De Keuringsdienst van Waarde. Leo Blokhuis kan jongeren meenemen in het verhaal achter popklassiekers (Top2000) tijdens Kunstzinnige en Culturele Vorming (CVK), en tijdens aardrijkskunde brengt astronaut André Kuipers (André op Aarde) onderwerpen als overbevolking, klimaatverandering en ontbossing dichterbij.

Ook wetenschap, schei- en natuurkunde komen aan bod. In De Kennis van Nu wordt bijvoorbeeld gekeken naar de natuurkundige werking van het gas trimethylamine en hoe je er – dankzij intelligente verpakkingen met een ingebouwde chip – de houdbaarheid van etenswaren mee kunt meten.

Inclusief lesbrief

Bij elk filmpje is een lesbrief ontwikkeld. Hierin staat beschreven bij welk vakgebied en welke kerndoelen de aflevering aansluit. Ook krijgen leerkrachten lesideeën voorgeschoteld, suggesties voor vragen om aan leerlingen te stellen en worden ze gewezen op bijpassend, verdiepend materiaal.

Deze prachtige collectie beeldmateriaal wordt gratis ter beschikking gesteld. Op schooltv.nl vind je een overzicht van alle filmpjes:

UPDATE: Ook via de vernieuwde SchoolTV-app heb je toegang tot de video’s van ‘In de klas’. De app geeft toegang tot meer dan 10.000 leerzame video’s voor verschillende leeftijden en vakgebieden.

Oproep aan het netwerk: hoe krijgen we deze video’s in de klas?

Dit materiaal verdient het om de huidige lessen te verrijken. Vertel het dus vooral ook aan je collega’s van andere vakken. Heb jij – als netwerkpartner, of docent op de middelbare school – ook een goed idee om dit materiaal meer bekendheid te geven? Laat het ons weten!

Afleveringen Medialogica speciaal bewerkt voor middelbaar onderwijs, inclusief lesbrief